Ngày thứ 42 - GIỜ ĐỌC SÁCH

 GIỜ ĐỌC SÁCH

Trong đời sống của một cộng đoàn nhỏ, theo tôi, có một nếp sinh hoạt rất thú vị và bổ ích, đó là nghe đọc sách trong giờ ăn.

Trong 8 năm sống dưới mái nhà đệ tử, nếu tôi làm biếng không đọc bất cứ sách nào, thì tôi cũng có thể nói là mình đã nghe đọc khoảng 20 quyển sách các loại, trong đó có vài quyển tiếng Pháp. Ký ức còn ghi lại: Từ chuyện hạnh các thánh như "Các phép lạ của Thánh Giê ra đô", "Chuyện ông thánh An Tôn", cho đến các chuyện về những mẫu gương sống hy sinh quên mình như "Bác sĩ Tom Dooley", kể cả những chuyện mang màu sắc điệp báo ly kì như "Ai giết tướng Nguyễn Bình" .... Thường thì sách do các cha trong Ban Giám đốc chọn. Cũng có thể các anh lớp lớn hoặc ban Điều hành xin phép cha Giám đốc cho đọc. Người đọc được quyền mượn sách mà mình sẽ đọc để xem trước.

Nói hơi lạc đề một chút ... Nhờ câu chuyện về bác sĩ Tom Dooley mà vào năm 2001, khi tôi được các cha dòng Holy Cross (CSC) của trường đại học Notre Dame ở South Bend của bang Indiana, Mỹ cho ở mấy tháng để nghiên cứu về Luật và Truyền hình, ngày nào tôi đi bộ từ Đài Truyền hình TV-NDU về nhà học viện Moreau cũng phải đi ngang qua hang đá Đức Mẹ. Trước hang đá có một tấm bia nhỏ ghi tên bác sĩ Tom Dooley với vài giòng chữ ... là cựu sinh viên của NDU vào năm 1940, trở thành bác sĩ Hải quân và đã tham gia vào chương trình giúp dân Việt Nam di cư từ miền Bắc xuống miền Nam sau khi hiệp định Geneve ký kết 1954. Ông đã chết ở Hong Kong vào tháng 1,1961 vì ung thư (xin xem thêm lá thư của ông viết năm 1960 gửi cho cha viện trưởng Đại học Notre Dame - rất cảm động! (http://archives.nd.edu/research/texts/dooley.htm).

Cũng như chuyện tướng Nguyễn Bình ...

Tôi thấy những gì đã xảy ra không phải tình cờ ... có những việc tưởng là bình thường trôi qua .. nhưng rồi lại có lúc được nhắc lại, cho dù là đi đến nửa vòng trái đất, thế mà lại có liên hệ với nhau một cách mật thiết, đến đổi làm cho ta bồi hồi xúc động. Đôi lúc, tôi bị níu chân lại bên hang đá Đức Mẹ, đứng lặng im và hồi tưởng câu chuyện được kể lại về người dân bôn ba trên con tàu .. rồi 1954 ... rồi 1975 .. 19 ... những phận đời long đong ... Rồi nhớ đến bài thánh ca "Phó Thác' của cha Đặng Văn Đào. Tôi cũng thấy lại Giờ đọc sách này vào những ngày tôi xin ở lại trong nhà chủng viện Moreau. Sao giống nhau quá! Chắc đây là một trong những phương thức đào tạo phổ quát ở các dòng tu chăng?

Giờ điểm tâm thì không có đọc sách vì ăn nhanh. Cơm trưa và cơm tối thì có đọc sách. Thời gian mỗi lần nghe đọc sách khoảng mười phút (10').Vào những ngày tỉnh tâm (cấm phòng) thì trọn buổi cơm.

Tùy chủ trương của "Ban Điều hành" mỗi năm, người đọc sách được cắt phiên theo thứ tự của một nhóm chuyên đọc được lựa chọn theo tiêu chuẩn có giọng đọc tốt, nhưng thường là các anh lớp lớn đều phải trải qua phiên đọc sách của mình để có dịp rèn luyện giọng đọc.

Khi mọi người đã có mặt đông đủ ở nhà cơm. Mọi người vẫn ở tư thế đứng bên cạnh chổ ngồi của mình ở bàn ăn và giữ im lặng. Khi cha phụ trách (trực) vừa dứt tiếng làm dấu thánh giá, người đọc sách sẽ đọc một đoạn ngắn kinh thánh. Rồi mọi người ngồi xuống bên bàn ăn với thức ăn, chén dĩa đã được dọn. Tiếng muổng, nỉa khởi động hơi ồn, Cho nên người đọc sách sẽ ngôi yên trong ít phút ở bục gổ có gắn micro đặt vị trí ngay giữa nhưng sát vào tường của nhà ăn.

Nguồi đọc sách lúc nào cũng nhắc lại tựa sách, rồi đọc tiếp phần đã đọc buổi hôm trước. Người đọc có thể diển tả cảm xúc của mình ở những đoạn cao trào, hoặc lơi chậm theo tâm tình của tác giả ... nhưng vẫn phải giữ cường độ của giọng đọc, rõ chữ với tốc độ vừa phải. Có những đoạn gây phản ứng nơi người nghe, như tiếng cười hay tiếng ồ ngạc nhiên, khi đó người đọc sẽ ngưng một chút rồi mới đọc tiếp.

Khi cha phụ trách nghe tiếng muổng, nĩa khua rào rào trên đĩa thủy tinh acoroc, là cha biết các chú ăn đến món canh, sắp xon bửa cơm, cha liền lắc chuông nhỏ cầm tay. Người đọc sách ngưng đọc. Cha sẽ có vài nhận xét gọn nếu cần về đoạn sách vừa đọc, hoặc cho nhận xét về người đọc. Có khi cha phụ trách cắt cớ hỏi một chú, đoạn sách hôm đó nói gì, hoặc nhân vật đó là ai ... Điều này khiến các chú phải để ý hơn bài đọc, chứ không thể cắm cúi ăn quên cả trời đất. Rồi cha xướng câu: "Ngợi khen Đức Chúa Giêsu và Đức Bà Maria" ...  Tất cả thưa: "Bây giờ và đời đời. Amen". Thế là cả nhà cơm òa lên tiếng cười nói. Đó là lúc các bàn đã ăn xong phải chồng gọn dĩa ăn mang xuống quày cuối nhà cơm để đội trực rửa chén chuyển xuống bếp.

Người đọc sách luôn có một phần cơm ăn riêng và tiếp tục ăn cho xong khi mọi người rời nhà cơm. Thich nhất là cha phụ trách mang phần cơm ăn không hết của mình cho người đọc sách, vì là phần cơm riêng có tiêu chuẩn cao hơn của các cha.

Không phải lúc nào cũng nghe đọc sách cả đâu. Có lúc cha cho nghe trích đoạn một bản nhạc giao hưởng hay. Có lúc mọi người được nghe một chương trình phát thanh do một lớp phụ trách. Việc này làm tôi nhớ mãi năm lớp 6B Vũng Tàu, lớp được phân công giới thiệu "Tiếng nói lớp 6B" trong một buổi cơm tối. Căn phòng của lớp nằm ngay bên cạnh nhà cơm cho nên lớp mình mới lập ra một ban phát thanh. Ban này có tui tham gia, mới soạn ra một kịch bản, phân công nhau, người đi mượn cha một cái máy phono chạy đĩa phát nhạc nền. Người thì lo viết bài, người lo đọc. Tui chẳng còn nhớ nội dung giờ phát tha nh này. Chỉ còn nhớ là đến giờ cơm tối hôm đó. Sau phần giới thiệu ngắn gọn của cha Đào giám đốc, từ bên phòng lớp, tụi tôi cầm micro, chẳng nhớ là ai, nhưng chắc chắn là một chú giả tiếng "écho" : Đầy ... đây ... là .. là .. tiếng nói ... lớp Phan ... phan ... xi ... xi .. cô.. cô  ... Xa xa xa viê viê .. 6B sáu bê ... bê ... ê .. bật nhạc lên (tiếng nhắc tuồng lọt vào micro .." khiến cả nhà cơm, các anh lớn có dịp cười no bụng. Hình như sau đó, các chú giới thiệu tên của các thành viên của lớp có gắn thêm "thổ ngữ" ... lại một phen làm cả nhà cười bò ra ...

Lúc hế giờ phát thanh ... Ban Phát thanh của chúng tôi còn đồng ca một đoạn nhặc ngắn ... rất quen thuộc: "đến đây chấm dứt chương trình của Ban Tùng Lâm". Cái câu hát này lại làm cả nhà cơm cười òa thích thú!
Chúng tôi kéo nhau qua nhà cơm với phần cơm đang chờ sẳng, nhưng phải chờ nghe cha Đào nhận xét. Còn nhớ rằng: cha khen hình thức phát thanh thì vui ... nhưng không sáng tạo lắm, vì cóp nhặt nhiều quá, nội dung thì chẳng có gì cả, chỉ làm trò đủa vui thôi! Lần sau, phải cố gắng có một thông điệp gì đó cho người nghe! Chúng tôi nhìn nhau, thông điệp gì đây ta?! Giớ thiệu tên lớp và các thành viên ... cũng là thông điệp rồi mà!!