Ngày 94 - SINH HOẠT TRÊN SÂN THƯỢNG

SÂN THƯỢNG LÀ NƠI SINH HOẠT

Trong hai tháng 8 và 9, Huế nóng kinh khủng, do gió hình thành từ phía Tây bên Lào vượt qua dãy Trường Sơn thành luồng khí khô, trượt dốc đẩy dồn hơi nóng bỏng rát xuống đồng bằng. Cho nên gọi gió Lào nóng vào mùa hè là vậy, còn gọi là gió "phơn" (foehn). Nhà ngủ to thoáng như thế chứa hơn 100 con người nhưng chẳng ai có thể ngủ nghê cho được ! Không biết do tài thiết kế của ông Đinh Doãn Sắc hay là các cha Canada có óc thực dụng, đã tìm ra được lời giải cho bài toán "nóng quá không tài nào ngủ được". Nóc trên nhà ngủ là sân thượng lát gạch chống thấm. Bao quanh bốn mặt có lối đi bằng phẳng, có lan can bao quanh vừa tầm che chắn an toàn khi ghé mắt nhìn xuống dưới. Rất thuận tiện cho buổi tối khi các chú xếp hàng hai đi vòng quanh đọc kinh lần chuỗi buổi tối. Phần chính ở giữa thì xây theo 2 mái xuôi hơi nghiêng khoảng 15 độ.

Mặt bằng sân thượng phủ trọn diện tích tòa nhà chính Đệ tử viện, rộng khoảng gần 2.000 m2. Sân thượng ngoài công năng kiến trúc là che mưa và nắng, còn là một mặt bằng sinh hoạt chung buổi tối cho cả nhà vào những ngày không có mưa. Này nhé, sau cơm tối, mọi người lên sân thượng, các chú không được chạy nhảy, không lo sập nhà, mà chỉ vì ăn no chạy nhảy là không tốt. Có 10 phút để đi bách bộ. Chu choa, chuyện trò thật rôm rả. Các chú nhỏ thường vây lấy một anh lớp lớn, hoặc một cha, để mà nghe kể chuyện.

Nhân đây cũng phải nói tới một đề tài khá quan trọng: Raro solus, numquam duo, semper tres. Dễ nhớ. Hiếm khi 1 mình, không bao giờ được hai, mà đơn giản phải là ba. Đi dạo một mình chỉ xảy ra trong ngày cấm phòng, và phải giữ im lặng không được nói chuyện, cho nên nếu đi solo một mình là bị anh em tẩy chay, là không sống hòa hợp được với mọi người, chắc chắn sẽ sớm xách và li về nhà thôi. Đi hai người với nhau cũng không được, vì là cặp bồ (amitié particulière - particular friendship) nhất là không được nắm tay nhau ra chiều thân thiết, phải là đi tối thiểu ba người với nhau.

Nghe tiếng còi, mọi người tụ tập lại theo hàng đội. Ngồi xuống nền gạch còn hơi nóng của nắng, nhưng thoáng mát để bắt đầu buổi sinh hoạt tối. 

Mỗi tối đều có 45 phút theo lịch sinh hoạt trong tuần. Buổi nào họp theo lớp là để học chương trình nhân bản. Các chú mới vào thì học cách cầm muỗng nĩa, ăn uống sao cho đúng cách, đi đứng, quỳ ngồi sao cho đứng đắn, giờ nào việc đó, im lặng và nói chuyện phải có lúc có thì. Không cần ghi nhép. Cha sẽ nhắc. Anh lớn trong đội sẽ nhắc. Nhắc nhiều lần không nhớ ... thì về nhà luôn, vì không có ơn .. kêu gọi (!). Thậm chí, cha phó Phạm Gia Thụy còn bảo là "manquer de jugement" (thiếu óc phán đoán), bởi vì đang lúc mọi người đang im lặng mà mình lại cười to, hoặc trên mâm cơm chỉ có mấy miếng thịt mà mình lại múc hết vào dĩa acoroc ... Chuyện nhỏ chưa xong thì sau này làm sao được chuyện lớn (!) Mà trẻ con thì hay quên, thế là cứ sau kỳ nghỉ dài, quay trở lại là biến mất vài chú. Mà không có các chú này thì thấy thiếu vắng làm sao. Phải một hai ngày sau, cả lớp mới lấy lại được tình thần "vui chơi ồn ào".

Mỗi tuần có một tối xem phim. Nhà đệ tử có một máy chiếu phim 16mm, một máy chiếu slide. Màn chiếu được căng ở bờ thành quay ra đường Khải Định sau đổi tên là đường Nguyễn Huệ. Trẻ con ở dưới đường cũng bu lại ngước cổ lên xem ké. Cha Phục sưu tập nhiều phim câm Charlot, thỉnh thoảng mang chiếu cho các chú xem, dù năm nào cũng xem lại, mà vẫn cứ bò ra cười. Thế là danh hài của lớp xuất hiện, đó là Chiến "charlot". Chú bắt chước rất tài, từ dáng đi, cho đến bộ điệu múa may. Cho nên lúc nào anh em ủ rũ là chú diễn hài kiểu charlot. Cha cũng phải cười. Đối với phim truyện dài, thường là nói tiếng Pháp, lớp lớn nghe hiểu, chứ các chú lớp nhỏ đành chịu, cha phải tóm tắt trước. Hết phim thì cha sẽ có nhận xét, phân tích thêm. Phim truyện dài trên một tiếng cho nên mọi sinh hoạt từ buổi chiều được cắt bớt vài phút. Mà cái gì hơi khác thường là các chú xôn xao bàn tán đoán mò. Thường là tin vịt. Rồi bày cá cược, ai trúng thì được "ký" đầu kẻ đoán sai. Tôi chán nhất là khi phải xem phim slides, đúng ra là filmstrip, phim cỡ 72mm cuộn nhỏ lại, kéo từng khung hình. Nhà đệ tử chỉ có bộ phim Tintin. Cha Nhân vừa kéo phim vừa kể chuyện do cha đã xem trước kịch bản, nhưng cha phải pha chế thêm sao cho dí dỏm.  

Họp đội cũng được sếp vào 1 buổi tối trong tuần. Mỗi đội chiếm một diện tích, ngồi quay tròn lại. Đội trưởng là một chú lớp trên lấy kinh nghiệm của mình mà nhắc nhở các chú nhỏ, linh tinh đủ thứ ... Cha cũng cho phép trong lúc họp đội cũng được bày trò chơi với nhau, nhưng không được ồn ào. Có hôm cha mời một cha bên Nhà Dòng, hoặc một người bên ngoài đến nói chuyện, như thầy Kim kể chuyện phiêu lưu vượt biên của thầy ...

Kết thúc giờ sinh hoạt buổi tối là vào khoảng 8g30. Mọi người trở lại theo hàng đội của mình. Mọi người hướng về phía Nhà Thờ Đức Mẹ Hằng Cứu giúp - hướng Đông. Cha tắt đèn và và bắt đầu kinh tối ngắn gọn. Kinh tối là Kinh dọn mình chờ chết (Ớ Chúa tôi, tôi biết thật tôi sẽ chết, có khi đêm nay tôi vào giường nằm ngủ, mà sáng mai chẳng còn chỗi dậy nữa, cho nên Chúa dặn bảo tôi, dọn mình vào giường nằm ngủ mà sáng mai chẳng còn chỗi dậy nữa ...) và hát Kinh Lạy Nữ Vương bằng tiếng La tinh Salve Regina. Cha ban phép lành. Từ lúc này, tất cả phải im lặng giải quyết chuyện riêng của mình. Từ từ xuống cầu thang gỗ vào nhà ngủ, làm vệ sinh cá nhân, thay quần áo (không xà lỏn, mà là quần áo pyjama, có thể là áo thun ba lỗ). Các chú cuộn chiếu với chăn gối của mình mang lên sân thượng, đặt vào đúng vị trí của mình. Ôi chao, thật là sung sướng, gió hiu hiu, đúng là khách sạn ngàn sao. Đẹp nhất là vào ngày trăng tròn, sáng vằng vặc. Thế mà không thấy chú nào làm được bài thơ về trăng sao cả ... như nhà thơ Hàn Mạc Tử. Hay là các chú mãi lo toan những âm mưu ... đen tối !!!

Lúc đi bách bộ các chú đã lên kế hoạch rồi. Không được kéo dài thời gian làm vệ sinh cá nhân. Sau 15 phút, những ai muốn ngủ trên sân thượng phải nằm vào vị trí ngủ của mình, đồng thời đèn néon ở nhà ngủ cũng phải tắt. Chỉ còn đèn chong trong khu nhà vệ sinh. Chừng như mọi sự trở nên yên ắng, có một vài kẻ ở nhà ngủ, y như mộng du, bước đi rất khẽ, theo cầu thang xuống tầng dưới, không vào nhà nguyện hoặc phòng học ở tầng một, mà đi thẳng xuống bếp. Nhưng phải đẩy cái thanh gỗ ngang chận cánh cửa vào bếp. Đèn pin chớp sáng cho thấy ngay cái bếp lò lớn bằng gang chiếm gần nửa diện tích căn bếp. Ở bếp lò có những cái hộc nhỏ. Mở cánh cửa hộc là thấy ngay mục tiêu là các tảng cơm cháy được anh nhà bếp cạy lên từ đáy nồi lớn. Than củi đã tàn nhưng vẫn khiến cho mấy miếng cơm cháy  còn hơi nóng. Không lấy hết, chỉ một vài miếng. Luồn chiến lợi phẩm vào bên trong áo thun, rồi bước nhanh lên cầu thang, không quên cài thanh gỗ ngang lại. Chiến lợi phẩm được phân phối cho đồng bọn bằng một màn dàn cảnh tinh vi. Có ai cấm kẻ mắc tiểu, cần phải đi vệ sinh đâu ...  Chỉ có những đứa trong nhóm mới chia nhau vật phẩm thu được ... Bốn bề vắng lặng bỗng có tiếng rốp ... rốp ... nghe giòn tan. Cả sân thượng bỗng xôn xao. Cha bước lên cầu thang ... đi rảo một vòng ... hoàn toàn yên ắng ...

Chẳng may bất chợt cơn giông buổi tối kéo tới ... lắc rắc hạt mưa. Các chú phải cuốn chiếu, chạy xuống cầu thang. Nhà ngủ lại trở nên rộn ràng. Nếu nhiều đêm liên tiếp đều có mưa, không còn ai được lên sân thượng ngủ nữa, vì mùa mưa đến rồi.